Terapia integracji sensorycznej jest coraz bardziej popularna. Nasze pociechy są kierowane przez przedszkola do terapeutów SI, a my rodzice zaczynamy się martwić i przeczesywać Internet. Czym jest właściwie Integracja Sensoryczna? Jak to zaburzenie wpływa na rozwój dziecka? Co rodzic może zrobić w domu, by wspomóc prawidłowy rozwój dziecka?
Mózg rozpoznaje, odbiera, segreguje i analizuje bodźce zmysłowe, które przekłada na konkretne działania wykonywane przez człowieka. Tak właśnie specjaliści definiują Integrację Sensoryczną (SI). Za odbieranie bodźców odpowiadają układy: proprioceptywny, przedsionkowy i dotykowy, słuchowy, węchowy,smakowy, wzrokowy. Każdy z tych układów odpowiada za kierowanie innymi bodźcami a ich zaburzenie może powodować u dzieci trudności w uczeniu się, koncentracji uwagi, kontaktach z rówieśnikami a nawet problemy z mową.
Co powinno mnie zaniepokoić?
Zastanawiasz się nad konsultacją u specjalisty? Jest kilka rzeczy, które mogą Cię zaniepokoić. Jeśli Twoje dziecko nie lubi się huśtać,jest niezgrabne ruchowo ma problemy z koordynacją ruchową , ma chorobę lokomocyjną, na nieco głośniejszy dźwięk reaguje zasłanianiem uszu, nie lubi dotykać rzeczy o określonej fakturze,je wybiórczo, nie lubi ubierania, lub też jest nadmiernie aktywne ruchowo, problemy z koncentracją uwagi, to powinno Cie zaniepokoić.
Co mogę zrobić?
Niezależnie od tego czy podejrzewasz u swojego dziecka zaburzenia integracji sensorycznej czy chcesz wspomagać jego rozwój i wpływać na prawidłowy odbiór bodźców jest kilka rzeczy, które możesz zrobić w domu.
Zabawy sensoryczne
Jeżeli Twoje dziecko nie przepada za dotykaniem sypkich i lepkich rzeczy możesz zaproponować mu kilka zabaw, do których wykorzystasz pudełka, słoiki i garnki. Wybierz kilka pojemników o różnej wielkości i pojemności. Do jednego wsyp ryż do drugiego kaszę, do trzeciego kasztany lub żołędzie, do czwartego groch. Na początku stopniowo zapoznaj dziecko z dotykiem poszczególnych faktur. Pozwól dziecku zdecydować którą fakturę i jak długo dotyka. By zachęcić pociechę do dotykania rzeczy umieszczonych w pojemnikach, możesz pochować tam małe ulubione zabawki, cukierki lub guziki i powiedzieć dziecku, że szukacie razem skarbów zakopanych w ryżu czy kaszy.
Kaszę, groch, ryż i kasztany możecie również wykorzystać do stymulacji słuchowej. Weźcie słoiki i plastikowe butelki, wsypcie do nich produkty spożywcze i zakręćcie. Na początku wspólnie potrząsajcie i słuchajcie jakie dźwięki wydają. Nazywajcie usłyszane dźwięki, które jest ciche, które głośne, które jest przyjemne dla dziecka a które nie do końca. Po zapoznaniu się z dźwiękami, spróbujcie zagadek muzycznych. Usiądź przed dzieckiem i zasłoń instrumenty, po kolei potrząsaj pojemnikami i poproś dziecko, żeby nazywało zgadywało, jaki dźwięk usłyszało (np. dźwięk ryżu, kasztanów czy grochu). Kolejną zabawą, do której możecie wykorzystać kuchenne instrumenty jest popularna gra głośno-cicho. Wybierasz dwa pojemniki, jeden, który po potrząśnięciu wyda cichy dźwięk i drugi, który będzie głośny. Przy potrząsaniu cichszym pojemnikiem dziecko skrada się na palcach, a przy użyciu głośnego biega lub głośno tupie. Kuchenne instrumenty możesz wykorzystać również do muzykowania. Włączcie ulubioną piosenkę i wystukujcie wspólnie rytm zrobionymi przez Was instrumentami, nie zapomnijcie o śpiewaniu.
Kolejną zabawą, która może wspomóc Integrację Sensoryczną jest malowanie bez użycia pędzli. Możecie to zrobić na dwa sposoby: albo wykorzystać kasztany i żołędzie z poprzednich zabaw albo użyć do tego Waszych ciał. Pomalujcie farbami swoje dłonie, stopy, łokcie, kolana i na dużym kartonie spróbujcie coś narysować przy pomocy Waszych ciał. Jeżeli nie chcecie się aż tak bardzo pobrudzić, wystarczy, że zamoczycie w farbach palce dłoni i stóp i już możecie wspólnie tworzyć arcydzieła.
Dobrym pomysłem jest też zachęcanie dziecka do wspólnego gotowania. Razem odmierzajcie potrzebne składniki, rękami wrzucajcie je do garnka lub miski, sprawdzajcie palcami konsystencję danej potrawy. A może ponownie wykorzystacie ryż wspólnie go ugotujcie, zblendujecie, dodajcie mąkę ziemniaczaną i barwniki i stworzycie razem ryżolinę. Ugniatajcie razem ciasto, zróbcie masę i wykonajcie z niej zwierzątka, pojazdy i chowajcie tam skarby.
Pamiętaj o dotykaniu swojego dziecka. Możesz masować mu ciało przed snem. Podczas kąpieli wrzucaj do wanny gąbki, szczotki, gumowe i plastikowe zabawki. Pamiętaj o wybieraniu faktur których dziecko unika. Częste zapoznawanie dziecka z różnorodnymi nawet nielubianymi strukturami sprawi, że pociecha zacznie powoli je akceptować. Pamiętaj o jednoczesnym dostarczaniu bodźców czucia głębokiego. Wykorzystując te dwa zmysły dokonujesz odwrażliwiania dotykowego. Możesz też owijać dziecko kocem, turlać się z nim po podłodze czy po prostu przytulać.
Wykorzystaj plac zabaw. Huśtanie bardzo dobrze wpływa na układ proprioceptywny. Zróbcie sobie spacer po placach zabaw w okolicy i wypróbowujcie różne rodzaje huśtawek, zarówno te tradycyjne, jak też zrobione z kół czy opon, podwójne, na których przy bujaniu jedna osoba jest w górze a druga w dole czy coraz bardziej popularne sprężynowce. Pamiętaj o zmianie kierunku i tempa huśtania! Jeżeli aura nie sprzyja spacerom sięgnij po konika na biegunach, fotel bujany lub znajdź bezpieczne miejsce w domu i zawieś huśtawkę lub drążek do bujania.
To tylko niektóre formy wspomagania dziecka z zaburzeniami SI. Zabawy możesz modyfikować i dostosowywać pod Wasze potrzeby. Pamiętaj bądź cierpliwa, nie zmuszaj dziecka do niczego, tłumacz, demonstruj zabawy a przede wszystkim baw się dobrze razem z dzieckiem.
mgr Natalia Łasocha-Bryk
psycholog
terapeuta Integracji Sensorycznej